Herfst in de bossen: Wat gebeurt er in oktober-november?
Wanneer de hitte afneemt en de eerste koele bries opsteekt, begint in Griekenland een van de mooiste ritmes: de olijvenoogst. Vanaf eind oktober, meestal tot in november, keren gezinnen terug naar hun dorpen, komen buren samen onder zilvergroene bomen en beginnen lokale persen dag en nacht te werken. Als je op bezoek bent of een huis bezit in Griekenland, is dit het seizoen waarin het platteland het meest tot leven komt.
Griekenland is een van de grootste olijfproducenten ter wereld, met meer dan 2800 olijfoliefabrieken in het hele land en een jaarlijkse productie van ongeveer 2 miljoen ton, waarmee het land internationaal op de derde plaats staat, na Spanje en Italië. Het land produceert zowel eetbare olijven (ongeveer 120.000 ton per jaar) als olijfolie en de teelt breidt zich voortdurend uit naar nieuwe gebieden. De oogst begint in oktober en duurt tot maart, afhankelijk van de variëteit.
Diepe wortels
De olijventeelt in Griekenland gaat duizenden jaren terug, met sterke banden met het Minoïsche Kreta en het klassieke Athene. Volgens de mythologie dankt de stad Athene zijn naam aan de strijd tussen de godin Athena en Poseidon om de bescherming en de naam van de stad, die toen Kekropia heette. De twee rivaliserende goden klommen samen met de andere tien goden van de Olympus op de rots van de Akropolis. Zij zouden de rechters zijn in het geschil tussen de twee goden en de uiteindelijke beslissing nemen.
Poseidon sloeg met zijn drietand op de rots van de Akropolis, waardoor een bron van zeewater ontstond. Athena bood de inwoners een olijfboom aan die hen zou voorzien van voedsel, olie, hout en onderdak. De inwoners van de stad vonden de olijfboom een waardevoller en nuttiger geschenk voor hun welvaart en kozen Athena als hun beschermgodin. Zo kreeg de stad ter ere van de godin de naam Athene.
Dit is een verhaal dat nog steeds bepalend is voor hoe de Grieken de olijf vandaag de dag zien: als symbool van vrede, wijsheid en veerkracht. Je voelt dat erfgoed op kleine, alledaagse manieren: gezamenlijke maaltijden in de boomgaarden, zegeningen voor een goede oogst en trotse eerste proeverijen van de nieuwe olie.
Hoe de olijfoogst in Griekenland werkt (eenvoudig, niet technisch)
Op Kreta, de Peloponnesos, de eilanden en de valleien op het vasteland is het proces verrassend hands-on:
- Onder de bomen zijn netten uitgespreid.
- Takken worden gekamd met handharken of er wordt zachtjes op getikt zodat de olijven zachtjes vallen.
- Manden worden gevuld, vrachtwagens arriveren en het fruit gaat snel naar de plaatselijke molen.
Veel gezinnen oogsten nog steeds zoals hun grootouders dat deden, maar slimme hulpmiddelen hebben het werk lichter gemaakt:
- Handharken en netten behouden de fruitkwaliteit en beschermen de bomen.
- Lichte elektrische kammen en takkenschudders versnellen het proces terwijl ze voorzichtig blijven.
- Op grotere, vlakkere plantages helpen gemechaniseerde platforms om het fruit efficiënt te verzamelen.
De meeste telers combineren methoden: een beetje technologie voor efficiëntie, handmatige selectie voor het beste fruit. Het resultaat is een kwaliteit die je kunt proeven, vooral in variëteiten als Koroneiki (beroemd om zijn frisse, fruitige olie) en Kalamata (geliefd als tafelolijf). In de molen worden de olijven gewassen en koud geperst.
Naast het praktische werk is de olijvenoogst in Griekenland een gemeenschapsgebeuren. Families keren terug naar het land van hun voorouders, vrienden helpen vrienden en de dag wordt onderbroken voor een lunch in de open lucht, gegrild brood, tomaten, olijven (natuurlijk) en lokale wijn. Voor nieuwkomers en buitenlandse huiseigenaren is het een gemakkelijke manier om in contact te komen met je dorp, buren te ontmoeten en het Griekse idee van philoxenia, oprechte gastvrijheid, te begrijpen.
Variëteiten en gebruik
1.Vroege oogst: Groene olijven worden als eerste geoogst.
2.Populaire variëteiten volgen: Zwarte olijven, zoals Kalamata en Amfissa, zijn het populairst in Griekenland.
3.Late oogst: Tot maart worden gerimpelde olijven, bekend als throubes, geoogst en bewaard in grof zout.
Er groeien meer dan 43 verschillende soorten olijven in Griekenland. Enkele van de beroemdste voor de olieproductie zijn:
- Koroneiki
- Tsounati
- Kothreiki of Manaki
- Lianolia, Corfu
- Chalkidikis
De belangrijkste variëteiten voor eetbare olijven zijn:
- Kalamon of Kalamata
- Amphissa of Konservolia
Waar je het kunt beleven
- Kreta: uitgestrekte boomgaarden, Koroneiki-olie, vriendelijke molens.
- Peloponnesos (Messinia, Laconia): Klassieke landschappen en evenwichtige oliën.
- Eilanden (Naxos, Lesbos, Kefalonia): Kleinere landgoederen, sterke lokale tradities.
- Chalkidiki: Noordelijke charme, eeuwenoude olijfbomen en bekroonde extra vergine olijfolie.
- Attica en valleien op het vasteland: Gemakkelijke dagtochten vanuit Athene tijdens de oogstweken.
Je kunt dit zelfs ervaren in je eigen huis in Griekenland. Als je geïnteresseerd bent in het hebben van een olijfgaard in je huis, hoef je alleen maar lees onze gerelateerde blog. Je kunt ook onze volledige gids voor Griekse olijfolie lezen, deze link.
De afhaalmaaltijd voor Olijfoogst in Griekenland
De olijvenoogst in Griekenland is niet alleen landbouw; het is een seizoen van saamhorigheid. Of je nu voor het eerst op bezoek komt of je intrek neemt in een nieuw huis, de maanden oktober en november bieden een authentiek venster op hoe Griekenland werkt: familie op de eerste plaats, land dat wordt gerespecteerd en lekker eten dat wordt gedeeld.